ފޮޓޯއިން ތިޔަހެރަ ފެންނަނީ 2019 އަހަރުގެ ރަމަޟާން މަހުގެ ފުރަތަމަ ދުވަހުގެރޭ އިސްލާމީ މަރުކަޒުގައި ޢިޝާނަމާދު ކުރާ މަންޒަރެވެ. ބަލާލަން ހިތްގައިމު އުފަލުންގޮސް ގައިން ހީބިނަގާ ލޮލުން އުފާވެރިކަމުގެ ކަރުނަ އަންނަހާވެއެވެ. އާއެކެވެ. ރަމަޟާންމަސް ފެށުމާއިއެކު، މިސްކިތްތަކަށް އަރާމީހުންގެ ޢަދަދު އެތަށް ގުނައަކަށް އިތުރުވެގެން ގޮސްފައިވާކަން ފާހަގަވެއެވެ. މިކަމުން ދޭހަކޮށްދެނީ، ނަމާދާއިމެދު ފަރުވާކުޑަކޮށް އުޅުނުކަމުގައިވިޔަސް، އެއީވެސް ކުރަންޖެހޭ ކަމެއްކަން ގިނަބަޔަކަށް ޤަބޫލުކުރެވޭކަމެވެ. އެހެނަސް، ވިސްނާލަން ޖެހޭކަމަކީ، ނަމާދާއި ރޯދައާއި ދެމެދުގައި އަދާކުރަންޖެހޭ ވަޤުތަށް ބަލާއިރު އެއްވެސް ގުޅުމެއް ނުވާކަމެވެ.
ރޯދައަކީ އަހަރުތެރޭގައި އަންނަ ވަކިމަހެއްގައި އަދާކުރެވޭ އަޅުކަމެކެވެ. އެއާއި ހިލާފަށް ނަމާދަކީ މުޅިއަހަރުގެ ހުރިހާ ދުވަހެއްގައި، ދުވާލަކު ފަސްފަހަރު އަދާކުރަންޖެހޭ އަޅުކަމެކެވެ. އެއްވެސް ހާލެއްގައި އެއީ ރޯދަމަހާއި ގުޅިފައިވާ އަޅުކަމެއްނޫނެވެ. މާތްﷲ ވަޙީ ކުރައްވާފައިވެއެވެ. ﴿ إِنَّ الصَّلَاةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَابًا مَّوْقُوتًا ﴾ (سورة النساء: 103) މާނައީ: "ހަމަކަށަވަރުން ނަމާދަކީ، މުއުމިނުންގެ މައްޗަށް ވަޤުތު ކަނޑައެޅިގެން އޮތް ފަރުޟެއްކަމުގައިވެއެވެ."
ރޯދަމަހަކަސް އެނޫން މަހަކަސް ނަމާދު ކުރުމުގައި ވަކިތަފާތެއް އޮވެގެން ނުވާނެއެވެ. އެހެންކަމުން، އެއްވެސް ސަބަބަކާއި ނުލައި ޝަރުޢީ ޢުޛުރެއް ނެތި އެންމެ ނަމާދެއްވިއަސް، ނުކޮށް ހުރުމަކީ އެއްވެސް ޙާލެއްގައި ހުއްދަވެގެންވާނޭ ކަމެއްނޫނެވެ. އަދި ކީއްހެއްޔެވެ. އެއީ މުސްލިމް އަޅާގެ ދީނަށް ނުރައްކާހުރި ކަމެކެވެ. ﷲ އަށް އަޅުކަން ޚާލިޞްކުރުމާއެކު ފުރަތަމަ ކަމަކަށްވެސް، ނަމާދު އަދާކުރުމަށާއި ޒަކާތް ދިނުމަށް މުސްލިމުންނަށް ވަނީ އަމުރު ކުރެވިގެންނެވެ. މިކަން އަންގަވައި ބައްޔިނާ ސޫރަތުގެ ފަސްވަނަ އާޔަތުގައި ﷲ ވަޙީކުރައްވާފައިވެއެވެ. "އެއްކައުވަންތަ ކަމާއެކު ﷲ އަށް އަޅުކަން ޚާލިޞް ކުރުމަށާއި، ނަމާދު ޤާއިމު ކުރުމަށާއި، ޒަކާތް ދިނުމަށް މެނުވީ، އެބައިމީހުންނަށް އަމުރު ކުރެވިގެން ނުވެއެވެ. ސީދާވެގެންވާ ދީނަކީ އެއީއެވެ."
ޤިޔާމަތްދުވަހު ނަރަކަވެރިން، ނަރަކައަށް ވަންނަންޖެހުނީ ކީއްވެތޯ އެބައިމީހުންނާއި ސުވާލު ކުރެވުމުން، ޖަވާބުގައި ބުނާނޭކަމަށް ޤުރުއާނުގައި އައިސްފައިވެއެވެ. مَا سَلَكَكُمْ فِي سَقَرَ ﴿٤٢﴾ قَالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ ﴿٤٣﴾ وَلَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكِينَ ﴿٤٤﴾ وَكُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخَائِضِينَ ﴿٤٥﴾ وَكُنَّا نُكَذِّبُ بِيَوْمِ الدِّينِ ﴿٤٦﴾ (سورة المدثر: 42 - 46) މާނައީ: "ތިޔަބައިމީހުން ނަރަކައަށް ވެއްދީ ކޮންކަމެއްގައި ހެއްޔެވެ؟ އެމީހުން ބުނާނެތެވެ. ނަމާދުކުރާ މީހުންގެ ތެރެއިން ތިމަންމެން ނުވަމުއެވެ. އަދި ތިމަންނަމެން މިސްކީނުންނަށް ކާންދީއެއްވެސް ނޫޅެމެވެ. އަދި ދީނަށް ފުރައްސާރަކޮށް އުޅުމީހުންނާއިއެކު ފުރައްސާރަކޮށް، ބާޠިލުވާހަކަ ދައްކައި އުޅުނީމުއެވެ. އަދި މަރު އަތުވެއްޖައުމަށް ދާންދެން، ޤިޔާމަތް ދުވަސް ދޮގުކޮށް އުޅުނީމުއެވެ."
އިސްލާމްދީނުގައި ނަމާދަށް ދެވިފައިވާ އަހައްމިއްޔަތު އަންގަވައި ދެއްވަމުން، މާތް ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު ﷺ ހަދީޘް ކުރައްވާފައިވެއެވެ. "ޤިޔާމަތް ދުވަހު އަޅާއާ އެންމެ ފުރަތަމަ ސުވާލުކުރެވޭހުށީ ނަމާދާ މެދުއެވެ. ފަހެ ނަމާދު ފުރިހަމައަށް އަދާކޮށްފައިވާނަމަ އޭނާގެ އެހެން ޢަމަލުތަށްވެސް ރަގަނޅުވެދާނެއެވެ. އެހެނަސް، ނަމާދާއިމެދު ފަރުވާކުޑަކޮށްފައިވާނަމަ، އޭނާގެ އެހެންހުރިހާ ޢަމަލެއް ދާނީ ބޭކާރުވެގެންނެވެ." އަދިވެސް މާތް ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު ﷺ ހަދީޘް ކުރައްވާފައިވެއެވެ. "ހުރިހާ ހެޔޮކަމެއް ބިނާވެގެންވަނީ އިސްލާމްކަމުގެ މައްޗަށެވެ. އަދި މިއިސްލާމްކަން ބިނާވެފައިވަނީ ނަމާދުގެ މައްޗަށެވެ." އުންމުސަލަމާގެ އަރިހުން ވާރިދުވެގްންވެއެވެ. މާތް ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު ﷺ ގެ އެންމެ ފަހުގެ ވަޞިއްޔަތުގެ ތެރޭގައި ނަމާދަށް ރައްކާތެރިވުމަށާއި އަންހެނުންނަށް އޯގާތެރިވުމަށް ވަޞިއްޔަތްކުރައްވާފައިވެއެވެ."
ރޯދަހިފިކަމުގައިވިޔަސް ރަމަޟާން މަހުގައިވެސް، ނަމާދު ނުކުރާ ބަޔަކުވެސް އުޅޭކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. ޙަޤީޤަތުގައި މިއީ އަދި މާނުބައި ކަމެކެވެ. މިފަދަ މީހުންނަށް ރޯދައަށް ތިބުމަކުން، ކަރުހިއްކުމާއި ބަނޑުހައިވުން ފިޔަވައި، އެހެން މަންފާއެއް ނުކުރާނެއެވެ. މާތް ނަބިއްޔާ މުޙައްމަދު ﷺ ހަދީޘް ކުރައްވާފައިވެއެވެ. "ރޯދަވެރިންގެ ތެރޭގައި، އެމީހުންގެ ރޯދައިން ބަނޑުހައި ހޫނުކަމާއި ކަރުހިއްކުން ނޫން އެހެންކަމެއް ނުލިބޭނެ ކިތަށް ރޯދަވެރިން ވޭހެއްޔެވެ."
އެހެންކަމުން ނަމާދު ނުކުރުމަށް އާދަވެފައިވާ މީހާވެސް ކަންނެތްކަމާއި ލަދުވެތިކަން ފިލުވާލައި، އެހެންމީހުން ކުރާ މަލާމާތަށް ނުބަލައި މިރަމަޟާންމަހުން ފެށިގެން ނަމާދުކުރާ މީހަކު ކަމުގައިވުމަށް އަޒުމްކަނޑައަޅަމާ ހިގާށެވެ. އެކީގައި އުޅޭ މީހުންގެ ތެރެއިން ނަމާދުނުކުރާ އެކުވެރިޔާ ނަމާދަށް މިސްކިތަށްއަރާ މަންޒަރު ފެނުމުން ފޮޓޯނަގައި އެފޮޓޯތަށް ވައިބަރ ގުރޫޕްތަކަށްލައި ނަމާދުކުރަން ފަށާ މީހާއާއި ދިމާކޮށް އެމަގުން ސަމާސާކުރުން ހުއްޓާލަމާ ހިންގަވާށެވެ. އޭގެ ބަދަލުގައި އޭނާ ނަމާދުކުރަންފެށިފެށުން އޭނާގެ އަޖަލާއި ޖެހެންދެން ނަމާދު ކުރުންމަތީ އޭނާ ދެމިހުރެވޭނޭ ފަދައަކުން އޭނާއަށް ހިތްވަރުދީ ހަދާ ބަޔަކު ކަމުގައިވަމާތޯއެވެ؟
އަޅުގަނޑުގެ އުފަންރަށް ގއ. ދެއްވަދޫއަކީ މީސްކޮޅުމަދުކަމުން މިސްކިތަށް ޢާންމުކޮށްދާ މީހުން އެނގޭ ރަށެކެވެ. ނަމާދަށް މިސްކިތަށް އާންމުކޮށްނުދާ މީހަކު މިސްކިތަށް އަރައިފިނަމަ، އިމާމު މީހާ ސަލާމްދިނުމާއި އެކު އެމީހަކު ރަކިވަންދެން އެމީހަކާއި ދިމާލަށް އެންމެން ބަލައެވެ. އަދި މިވަރުން ފުއްދާލަނީކީވެސް ނޫނެވެ. ނަމާދުން ފައިބައިގެން އެމީހާއާއި ދިމާލަށް "އޭ! ތާސް މިތާޓެ އެންނެ ފޮއްޓޫދާ، މީކެންކެރާ ތައެންތަނެކެ؟" (އޭ ކަލޭވެސް މިތަނަށް އަންނަންފެށީދޯ؟ މިއީ ކީއްކުރަން ކަލޭ އަންނަތަނެއް؟) މިފަދައިން ސުވާލުކޮށް އެމީހާ ރަކިކޮށްލާފައި އެބަހުއްޓެވެ. މިއީ ވަރަށް ގޯސްއާދައެކެވެ. މިފަދަ އާދަތަށް ނައްތާލަންޖެއެވެ.
އަޅުގަނޑުގެ އުފަންރަށް ގއ. ދެއްވަދޫއަކީ މީސްކޮޅުމަދުކަމުން މިސްކިތަށް ޢާންމުކޮށްދާ މީހުން އެނގޭ ރަށެކެވެ. ނަމާދަށް މިސްކިތަށް އާންމުކޮށްނުދާ މީހަކު މިސްކިތަށް އަރައިފިނަމަ، އިމާމު މީހާ ސަލާމްދިނުމާއި އެކު އެމީހަކު ރަކިވަންދެން އެމީހަކާއި ދިމާލަށް އެންމެން ބަލައެވެ. އަދި މިވަރުން ފުއްދާލަނީކީވެސް ނޫނެވެ. ނަމާދުން ފައިބައިގެން އެމީހާއާއި ދިމާލަށް "އޭ! ތާސް މިތާޓެ އެންނެ ފޮއްޓޫދާ، މީކެންކެރާ ތައެންތަނެކެ؟" (އޭ ކަލޭވެސް މިތަނަށް އަންނަންފެށީދޯ؟ މިއީ ކީއްކުރަން ކަލޭ އަންނަތަނެއް؟) މިފަދައިން ސުވާލުކޮށް އެމީހާ ރަކިކޮށްލާފައި އެބަހުއްޓެވެ. މިއީ ވަރަށް ގޯސްއާދައެކެވެ. މިފަދަ އާދަތަށް ނައްތާލަންޖެއެވެ.
މަސްދަރު:
ހިދާޔަތުގެ އަލި 2010
އިސްލާމް ޓްޑޭ (ވެބްސައިޓް ބެލި 10 މެއި 2019)
ތިއީ ދެއްވަދޫ މީހުންގެ އެކަނި ހުންނަކަމެއްނޫން. މިރަށު މީހުންގެ ހާލަތަކީވެސް ތިއީ. ކީއްކުރާނީ ދޯ؟
ReplyDelete